Nog een paar weken en dan is het 5 juli! “Waarom is dit interessant?”, zul je misschien denken. Nou, ten eerste is dat de dag dat De Kleine Modemeid de lucht in ging! Hoera! En ten tweede omdat deze dag “traditioneel” wordt gezien als dé verjaardag van de bikini. Vorig jaar was het zelfs haar 75e verjaardag (en daarmee de reden dat ik op dat moment voor het eerst een artikel postte)! Feest, slingers en taart zou ik zeggen! Ter ere van dit lustrum nam ik een duik (pun intended) in de geschiedenis van misschien wel één van de “schandaligste” kledingstukken…
5600 BC
De meesten van jullie zullen de bikini waarschijnlijk als een redelijk modern mode-item beschouwen. Ik ook, totdat ik dit artikel ging schrijven. Nu blijkt dat er al verschijningen van de bikini waren die zo ver teruggaan als… 5600 voor Christus. 5600 vóór Christus! Het was in de periode die we het Koperen Tijdperk noemen. In dit tijdperk begon de menselijke beschaving zich voor het eerst te settelen in grote(re) steden. En met dat settelen kwam blijkbaar gelijk de behoefte om te flaneren in bikini’s, hulde!
Dit bikini-achtige kledingstuk was toen te zien op een beeld gevonden in Anatolië, wat nu Turkije is. Het beeld toont een soort bikini gedrapeerd over een vrouwelijk figuur met twee luipaardfiguren ernaast.
Fast-forward >>
Als we dan vervolgens een paar duizend jaar doorspoelen, dan komen we bij de volgende voorbeelden van premoderne bikini’s. Ze zijn te zien op verschillende urnen uit de Griekse Oudheid die dateren van ongeveer 1400 voor Christus. Hier zijn vrouwelijke atleten afgebeeld die zogenaamde apodesmos of mastodeton dragen: deze leken veel op bandeaubikini’s maar werden gebruikt als kleding voor het dagelijks leven. Er werd nog niet veel geplonsd dus.
Dit veranderde met de voorbeelden van bikini’s zoals ze in de Romeinse tijd gebruikt werden. In een villa in Sicilië is een mozaïek gevonden waar vrouwen afgebeeld worden die een subligar en strophium dragen, oftewel een soort bikinibroekje en -top.
Het Romeinse Rijk viel en daarmee verdween de bikini voor lange tijd uit beeld. Baden en zwemmen werd ontmoedigd omdat men dacht dat het ziektes verspreidde. Dit soort kledingstukken waren dus niet meer nodig in de Middeleeuwen.
De comeback van de badkleding
In de vroege negentiende eeuw kon je spreken van een zogenaamde badjurk – of bathing gown, wat meteen zó chic klinkt (vind ik). De naam deed ook niets aan de werkelijkheid af. Vrouwen droegen volwaardige jurken tijdens het poedelen! Sterker nog: het ging toen iets anders dan gewoon het strand aflopen richting de waterlijn, dan met je grote teen voelen of het een beetje te doen was – om vervolgens het water in te sprinten zodat je meteen “door” bent. Dit is mijn tactiek, zoals je merkt.
Neen, niets van dat in de negentiende eeuw hoor! Er werden zogenaamde “badmachines” of koetsen het water in gereden zodat men enigszins privé het water in kon glijden. Preuts en bescheiden? Nee joh, hoe kom je erbij?! In het Victoriaanse tijdperk veranderde er niet zoveel, vooral voor vrouwen. Badpakken bleven het grootste deel van het figuur bedekken en vaak maakten panty’s zelfs deel uit van het “uniform”.
Het sportieve zwempak
In de vroeg-twintigste eeuw begon de zwemsport op te komen. Dit had voornamelijk te maken met de Olympische Spelen die in 1906 in Athene gehouden werden. Omdat tijdens het zwemmen een goede beweeglijkheid nodig is, werden badpakken veel functioneler. Dit ging echter niet zonder een paar schandalen. In 1907 werd de Australische zwemster Annette Kellerman in Boston gearresteerd vanwege het dragen van een nauwsluitend one-piece badpak. Side-note: Annette Kellerman was de eerste vrouw die Het Kanaal overzwom. Anyway, arrestaties vanwege het dragen van te “onthullende” zwemkleding waren helemaal niet uitzonderlijk.
Wol, latex en nylon
In de jaren ’20 produceerde het Australische merk Speedo (hmhm, die van die strakke mannenbroekjes inderdaad…) het eerste badpak gemaakt van een ander materiaal dan wol. Tegelijkertijd begon Hollywood het badpak meer glamour en credit te geven. Het was echter nog wel heel gewoon in die tijd dat er beach censors op het strand te vinden waren. Wat? Strandcensoren? Jup. Dit waren mannen die met een meetlint de lengte (of eerder: het gebrek aan lengte) van het badpak in de gaten hielden. Kan je het je voorstellen?
Tegen het eind van de jaren ’20 gingen de badpakken meer richting een decoratief doel. Voor het eerst werden er (onthullende) gaten in gemaakt waardoor het bekend kwam te staan als sun-suits. In 1930 kwam het merk Jantzen (de “badpakinnovator” van toen) met een nieuw badpak. Dit badpak was het nauwsluitendste tot dan toe. Dit kwam dankzij het gebruik van nieuwe materialen zoals latex en nylon. Ook kwamen er modellen met een laag uitgesneden rug of zonder mouwen. Het two-piece badpak kwam op: hierbij werd het middenrif ontbloot. Dit werd extra populair dankzij actrices die op het filmdoek te zien waren in dit soort items. Dit was dus al een soort bikini, aangezien het uit twee stukken bestond. Het had echter nog niet de naam ‘bikini’ gekregen. Daarnaast werd er nog niet zo heel veel huid ontbloot.
Het is even wachten, maar dan heb je ook wat
In 1946 was het dan zover: de bikini zoals we ‘m nu kennen (in twee stukken én vrij ieniemienie) werd geïntroduceerd! Hoera! De Franse ontwerper Louis Réard is de man die we hiervoor mogen bedanken. Hoe controversieel dit ontwerp was, blijkt onder andere uit het feit dat hij geen model kon vinden die het wilde showen. Hij moest een (naakt)danseres, die bij Casino de Paris werkte, inhuren! Het model heette Micheline Bernardini en houdt op de foto een doosje vast waarin de hele “outfit” past.
Réard koos ervoor het ontwerp “bikini” te noemen. Dit was afgeleid van atoomtesten die gedaan werden op het eiland Bikini Atoll in de Atlantische Oceaan. Hij redeneerde dat zijn bikini dezelfde explosieve impact zou hebben als het splijten van een atoom. Hoewel ik dit een beetje arrogant vind klinken, klopte het wel. De bikini sloeg in als een bom.
En toen?
Zoals bij alle nieuwe “provocerende” kledingstukken (denk: minirok – hier kom ik ook zeker nog een keer op terug!), was er veel kritiek op dit nieuwe item. De bikini liep het risico verboden te worden op stranden in Europese, Mediterrane en Katholieke landen. Maar, helaas voor de hoity-toity werd de bikini uiteindelijk een trend die bleef. De populariteit werd mede geholpen door Brigitte Bardot, die gespot werd in een bikini tijdens een strandvakantie in Cannes, 1950. Hierop volgden andere Hollywoodsterren. Je kan natuurlijk niet achterblijven!
De mainstream media was nog niet overtuigd, zoals onder andere in deze quote te lezen is: “It is hardly necessary to waste words over the so-called bikini since it is inconceivable that any girl with tact and decency would ever wear such a thing”. – Modern Girl Magazine, 1957.
Het tij begon te keren in de jaren ’60. De bikini werd onder een breder publiek geaccepteerd. Dit begon met het beruchte liedje “Itsy Bitsy Teenie Weenie Yellow Polkadot Bikini” van Brian Hyland (klinkt catchy). Maar, en wie zou dit kunnen vergeten, het werd toch vooral groot gemaakt door actrice Ursula Andress. Hier heb ik het natuurlijk over de iconische scène uit de James Bond-film Dr. No. waarbij zij in een witte bikini uit het water komt. Dit moment is later nog eens gerecreëerd met Halle Berry in Die another day, maar het origineel blijft toch onovertroffen!
Hedendaagse bikini’s
Inmiddels zijn bikini’s er in allerlei soorten en maten, door en voor iedereen! Of je nu met beugel, triangel of een bandeaubikini zoekt, ze zijn overal te vinden. Glitters, ruches, sporty, sexy… High-waist of juist cheeky? Welke je ook kiest, geniet van deze 75-jaar oude dame en een fijne zomer!!
Bronnen
Bourne, L. (2014, 23 mei). A Complete History of the Swimsuit: From Bathing Gowns to the String Bikini. Stylecaster.
History.com Editors. (2020, 1 juli). Bikini introduced. HISTORY.
Staff, S. I. (2019, 19 december). In the Swim. Sports Illustrated Vault | SI.com.
Stanton, A. (2020, 28 mei). The Scandalous History Of The Bikini.The Good Trade.
TeenyB. (2015). The History of the Bikini. TeenyB Bikini Couture.
