Of het nu een zwaar leren model is voor tijdens de kouden maanden of juist een lichtgewicht jasje voor in de lente: het bomber jack is een graag geziene gast in de kledingkast. Maar zoals altijd op deze website is de vraag: wanneer en hoe ontstond het bomber jack? En hoe heeft ie de lange route door de modewereld afgelegd? Ik zou zeggen: buckle up, want we nemen een vlucht in het verhaal van het bomber jack!
De eerste wereldoorlog
Het is niet de eerste keer dat we een item tegenkomen dat belangrijke roots heeft in WO1. Zo hebben we het bijvoorbeeld eerder al gehad over de trenchcoat. Waar de trenchcoat was ontwikkeld voor de soldaten in de loopgraven, is het bomberjack speciaal ontworpen voor de luchtmacht. In de Eerste Wereldoorlog was het bombarderen van gebieden vanuit de lucht een belangrijke oorlogsstrategie. De gevechtsvliegtuigen hadden ongeïsoleerde cockpits, dus de piloten konden wel een goede warme jas gebruiken terwijl ze door het luchtruim navigeerden.
A-1
In 1927 produceerde de US Army het eerste standaard vliegjack: type A-1. Dit eerste type bomber jack was herkenbaar aan een gebreide tailleband en manchetten voor betere isolatie en was vaak gemaakt van leer komend van paarden, schapen en geiten. Daarbij bevatte dit type bomber jack een knoopsluiting en zakken met flapsluiting.
Al snel werd het type A-1 in de jaren ’30 vervangen door A-2. Hier werden de knopen vervangen door een beter type sluiting: de rits. Daarbij kreeg het bomber jack een kraag die je plat kon leggen of juist omhoog kon zetten.
De tweede wereldoorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zorgden nieuwe technieken ervoor dat de vliegtuigen nog sneller konden op nóg grotere hoogten. Dit bracht natuurlijk ook de noodzaak voor nog warmere bomber jacks mee. Type B-3 was het resultaat van deze nieuwe vraag. Dit type was gevoerd met schapenvel – de “lammy”.
Al snel werd in deze jaren ’40 weer een nieuw type bomber jack ontwikkeld: de B-10. Dit type jack had dezelfde bontkraag en flapzakken als zijn voorgangers, maar het bijzondere van dit type was de stof. Dit nieuwe bomber jack was gemaakt van cotton shell in plaats van leer. Dit was een hoogwaardige stof gemaakt van 100% katoen.
Snel hierop volgde het type B-15, wat gemaakt was van nylon. Bij dit type verschenen ook de praktischere schuine zakken. Dit model werd de basis voor het meest iconische bomber jack: de MA-1.
Het MA-1 bomber jack
In 1948 ontwikkelde het bedrijf Dobbs Industries het MA-1 bomber jack en in 1949 werd deze in gebruik genomen in het Amerikaanse leger. Dit type had een aantal elementen van de oudere edities een facelift gegeven. Ze maakten de kraag niet meer van bont maar van geweven wol. en De jas zelf werd gemaakt van hoge kwaliteit nylon en polyester. Dit zorgde ervoor dat het jack meer lichtgewicht werd.
Oorspronkelijk was de MA-1 donkerblauw, maar al snel werd deze voornamelijk gemaakt in een olijfgroene kleur. Dit gaf de soldaten tijdens de Koreaanse en Vietnamoorlog een betere camouflage (psst! En het matchte natuurlijk goed met de met takjes versierde camouflerende bucket hat!).
De binnenvoering van de bomber jack was feloranje en is tot op de dag van vandaag een kenmerkend detail. Wanneer een piloot neergestort was met een vliegtuig, kon deze het bomber jack binnenstebuiten draaien. Hierdoor was ‘ie dus niet meer camouflerend groen, maar knallend oranje! Hierdoor kon de piloot makkelijker gevonden worden door reddingswerkers.
In 1959 fuseerden drie fabrikanten van militaire kleding, Dobbs Industries, Superior Toggs en Rolen Sportswear, tot het nu iconische bedrijf Alpha Industries. Snel daarna, in 1960, sloot het bedrijf een contract met het U.S. Department of Defense om in hoog tempo de MA-1 de produceren. Hier was door de Vietnam- en Koude Oolog een enorme vraag naar.
Van de cockpit naar de straat
Zoals veel kledingstukken vond de bomber jack de weg naar de straat via legerdumps (denk bijvoorbeeld maar aan de flared pants). In Groot-Brittannië werd het bomber jack geadopteerd door de “skinheads“. Zij droegen de jacks gecombineerd met zware werkschoenen en andere legerkleding, aangevuld met hun kaalgeschoren hoofden. Deze look werd ook snel geadopteerd door de LGBTQ-gemeenschap in die tijd en vanuit hen ontwikkelde het bomber jack zich al snel tot fashion statement.
Tegelijkertijd was het naoorlogse Japan op zoek naar een nieuwe culturele eigenheid. Deze ontwikkeling ging samen met Amerikaanse invloeden. De Amerikaanse soldaten die gestationeerd waren in Japan begonnen een traditie waarin ze hun bomber jacks decoreerden met handgestikte Japanse kunst. Deze namen ze dan vervolgens mee naar huis als souvenirs. Niet geheel verrassend werden deze jassen dan ook “souvenir jackets”, of sukajan, genoemd.
De jaren ’70, ’80 en ’90
In de Verenigde Staten werd militaire kleding geadopteerd als streetwear in de jaren ’70 en ’80. In deze tijd begon Alpha Industries de jacks ook te produceren voor de commerciële markt. Hier vervingen ze dan nog wel even de wollen kraag door een synthetische stof. Dit was minder gevoelig voor motten en andere knagende beestjes.
Ook met dit kledingstuk hielp Hollywood een handje met het populariseren. In de film The Hunter uit 1980 draagt acteur Steve McQueen een MA-1 in olijfgroen waarbij we aan het eind van de film zelfs nog een glimps opvangen van de feloranje voering. En natuurlijk het iconische G-1 jack dat Tom Cruise draagt in de film Top Gun uit 1986!
Ontwerpers zoals Katherine Hamnett, die we kennen van het slogan t-shirt, en Jean Paul Gaultier begonnen ook de kracht van het bomber jack in te zien en maakten hier eigen varianten op. In de late nineties werd het bomber jack een ultieme hit dankzij ontwerpers zoals Raf Simons, Issey Miyake en Helmut Lang. Raf Simons maakte een camouflage bomber voor de FW01 collectie “Riot, Riot, Riot”. Issey Miyakes Parachute Bomber wordt door iedereen, van Robin Williams tot Kendall Jenner, gedragen. Helmut Lang maakte een bondage bomber jack wat tot op de dag van vandaag de heilige graal is in de kledingkast van activisten.
Het bomber jack in de 2020’s
Dat we nog lang niet klaar zijn met het bomber jack, liet Louis Vuitton zien in hun Fall/Winter 2022 collectie. Hierbij toonden ze hun versie van de klassieke bomber. Model HoYeon Jung (bekend van de serie Squid Game) liep hier over de catwalk in een lakleren bomber jack, gecombineerd met onder andere een stropdas en een handtasje. Een blend van verschillende items dus!
De uitvoering van het bomber jack zal misschien steeds veranderen, maar ik denk dat het jack nooit echt uit het straatbeeld zal verdwijnen. Doordat er zoveel varianten mogelijk zijn, kan het jack door de seizoenen heen gedragen worden. The bomber is here to stay!
Bronnen
A.I. (2020). The Complete Bomber Jacket History. Alpha Industries.
Barker, T. (2023). From World Wars to Notorious Subcultures: Charting The MA-1’s History. Highsnobiety.
Colville, C. (2022). A Crash Course on the History of the Bomber Jacket. Country and Town House.
